Refraktometr zwany również refraktomierzem to urządzenie badające współczynniki załamania światła w cieczy. Dawniej w formie kieszonkowej, dzisiaj częściej, jako zaawansowane urządzenie pomiarowe, można jeszcze spotkać w niejednym laboratorium.
Sposób pomiaru na refraktometrze
Refraktometr to urządzenie stosowane od wieków. Jego działanie oparte jest pomiarze kąta granicznego, czyli kąta, pod którym załamuje się, światło padając, na ustawioną, pod kątem prostym powierzchnię, po przejściu z ośrodka optycznie rzadszego do gęstszego. Kąt nie tylko zależy od badanej cieczy, ale i temperatury, w jakiej dokonywany jest pomiar i rodzaju światła, jakie jest przepuszczane przez refraktometr.
Najpopularniejszym urządzeniem tego typu jest refraktometr Abbego, stosowany już w XIX wieku. Właściwie na jego zasadzie, funkcjonują do dzisiaj nawet wysokospecjalistyczne urządzenia pomiarowe.
Pomiar jest bardzo łatwy. Wystarczy pomiędzy dwa pryzmaty nanieść kilka kropel cieczy, następnie zamknąć pokrywę i przez okular spojrzeć w kierunku źródła światła. W okularze widać, będzie skalę. Granica pomiędzy polem jasnym i ciemnym, będzie na skali pokazywała poszukiwaną wartość. Oczywiście bardziej zaawansowane urządzenia są odczytywane cyfrowo.
Miejsca wykorzystania refraktometru
W medycynie rzadko już teraz wykorzystuje się refraktometr jako pojedyncze urządzenie. Dawniej służył do oceny ciężaru właściwego moczu i oceny ilości białka w surowicy krwi. Dzisiaj służą do tego aparatury, które mają wbudowany refraktometr i inne podzespoły.
Natomiast nadal jest używany w przemyśle motoryzacyjnym do pomiarów płynów układu chłodzenia, w systemach grzewczych do pomiarów cieczy w pompach ciepła i kolektorach słonecznych. Poza tym w winiarstwie, mleczarstwie, pszczelarstwie czy na rynku spożywczym, do ustalenia zawartości cukru w produktach płynnych.